سخن گفتن پیامبر اکرم (ص)

پیامبر اکرم، اکثر اوقات ساکت بود و جز در مواقع ضرورت حرف نمی‏زد و می‌فرمود: «مَنْ کانَ یُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیَقُلْ خَیْرًا أَوْلِیصْمُتْ». [صحیح بخاری (۶۰۱۸) و صحیح مسلم (۴۷)]

«کسی‌که به الله و روز آخرت ایمان دارد، پس سخن نیک بگوید يا ساکت باشد» ایشان هنگام تکلّم از اول تا به آخر به آرامی لب به سخن باز می‏کرد و کلام شان کوتاه وجامع وخالی از طول وتفصیل بیجا و وافی به تمام مقصود بود، هنگام سخن گفتن تبسم می‏کرد وکلامشان روشن بود به‏ طوری که هرشنونده آن رامی‏فهمید.

آری! سخن نمی‏گفت، مگر جایی که امید ثواب می‏داشت. هنگام سخن گفتن چنان حاضران را به خود جذب می‏کرد که گویاروی سر آن‌ها پرنده نشسته است و چون ساکت می‏شد، آنان سخن می‏گفتند. کلمات گفتارش به یکدیگر پیوستگی داشت. کلماتش را به طوری شمرده بیان می‏کرد که شنونده آن را به خوبی به خاطر بسپارد. جوهره صدایش بلند و آهنگ صدایش از همه زیباتر بود. ایشان ج فصیح‏ترین مردم در سخن گفتن بود و از همه مردم در سخن گفتن اختصار را رعایت می‏کرد و درعین حال تمام آنچه را که می‏خواست در ضمن جملاتی کوتاه ادامی‏فرمود. ام المؤمنین عایشه می‌گوید: «مَا كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسْرُدُ سَرْدَكُمْ هَذَا، وَلَكِنَّهُ كَانَ يَتَكَلَّمُ بِكَلَامٍيُبَيِّنُهُ، فَصْلٌ، يَحْفَظُهُ مَنْ جَلَسَ إِلَيْهِ». «رسول الله مانند شماپشت سر هم و بی‌وقفه سخن نمی‌گفت، بلکه بسیار روشن وشمرده صحبت می‌کرد؛ طوری که افرادی که آنجا نشسته بودند،سخنانش را حفظ می‌کردند». [سنن ترمذی (3639)]

ایشان ، انسانی باتحمل و بردبار بود و دوست داشت که مردم، سخنانش را بفهمند. از آنجا که به امتش بسیار علاقه ‌مند بود، تفاوت‌های مردم و میزان درک و شناخت آنان را در نظرمی‌گرفت و همین مسأله، باعث می‌شد تا شخصیت بردبار وصبور باشد. عایشه می‌گوید: «كَانَ كَلَامُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُعَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَلَامًا فَصْلًا يَفْهَمُهُ كُلُّ مَنْ سَمِعَهُ». «رسول الله شمرده سخن می‌گفت، طوری که هر شنونده‌ای، آن را می‌فهمید». [سنن ابوداود (4839)]

آنجناب از حوصله و وسعت صدر بی‌مثیل برخوردار بود و سخنانش را تکرار می‌کرد تا همه آن را دریابند. انس بن مالک می‌گوید: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُعِيدُالكَلِمَةَ ثَلَاثًا لِتُعْقَلَ عَنْهُ». «رسول الله یک کلمه را در صورت نیازسه بار تکرار می‌کرد تا مردم بفهمند».

آنجناب با مردم با ملاطفت، برخورد می‌کرد و می‌کوشید تا از ترس و وحشت آنان بکاهد؛ چراکه بعضی از مردم از هیبتش احساس ترس می‌کردند. عبد الله ابن مسعود س می‌گوید: «أَتَىالنَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَجُلٌ، فَكَلَّمَهُ، فَجَعَلَ تُرْعَدُ فَرَائِصُهُ، فَقَالَلَهُ: «هَوِّنْ عَلَيْكَ، فَإِنِّي لَسْتُ بِمَلِكٍ، إِنَّمَا أَنَا ابْنُ امْرَأَةٍ تَأْكُلُ الْقَدِيدَ». «مردی نزد پیامبر اکرم آمد و شروع به صحبت کردن با ایشان نمود. در حالی که بازوهایش می‌ لرزید. پیامبر فرمود: «برخود آسان بگیر؛ زیرا من، پادشاهی نیستم؛ بلکه فرزند زنی هستم که گوشت خشک می‌خورد». [سنن ابن ماجه (3312)].

درود الله (ج)، ملائك و مؤمنان باد بر آن رسول مكرم !