هيچ چيز مانند الله (ج) نيست

(( و هو شيء لا كالاشيا، و معنى الشيء اثباته بلا جسم و لاجوهر و لا عرض، و لا حد له، و لا ضد له، و لا ند له، و لا مثل له.))

ترجمه: او تعالىٰ شيء اى است، نه مانند اشياء، معناى شي اينكه او بدون جسم، جوهر و عرض ثابت است. حد، ضد، شريك و مشابه ندارد.

شرح: كلمه شي در قرآن مجيد بر الله تعالىٰ اطلاق شده:
قُلْ أَيُّ شَيْءٍ أَكْبَرُ شَهَادَةً ۖ قُلِ اللَّهُ (انعام ١٩)
ترجمه: اى پيامير ! بگو چه چيزى در شهادت به حق برتر است؟ بگو خدا.

الله تعالىٰ با ذات و صفات خود موجود است، اما مانند ساير اشياء موجود ( جسم، جوهر و عرض) نيست، نه در ذات و نه در صفات، چنانكه مى فرمايد:
لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ (شورى ١١)
ترجمه: هيچ چيزى همانند خدا نيست.

ملا على قارى ميگويد: جهان اعيان و اعراض است. اعيان آنست كه به ذات خود قائم باشد و آن بر دو قسم است: يا مركب است و آن جسم نام دارد، و يا غير مركب است، مانندجوهر، و آن جزء لايتجرىٰ است. الله سبحانه و تعالىٰ از همه ى آن منزه است. چون همه ى جهان با انواع خود مخلوق است.

ابوالفضل تميمى حنبلى ميگويد: امام احمد بر گفته ى كسانى كه خدا را جسم ميدانند، رد كرده است. زيرا كه اسماء از شريعت و لغت مأخوذ اند و اهل لغت اين اسم را بر چيز داراى طول ، عرض، غلظت و تركيب وضع كرده اند. اين گفته مؤلف، ردى است بر كراميه كه ميگويند: الله تعالىٰ جسمى است، اما نه مانند اجسام، و ردى است بر مشبهه كه ميگويند: الله تعالىٰ داراى جسم، جثه، اعضا وغير آن است.

الله تعالىٰ عرض نيست، زيرا عرض ، قايم به ذات خود نيست و نياز به محلى دارد كه بوسيله آن قايم باشد.

الله تعالىٰ حد ندارد، زيرا حد يا بمعناى تعريف ماهيت بوسيله ذكر اجزاى آنست و الله تعالىٰ جزء ندارد، پس حد هم ندارد و يا حد بمعناى نهايت است و الله نهايت ندارد و در قيامت مؤمنين او را بدون احاطه مى بينند. ابن ابوالعز ميگويد: سلف اتفاق دارد بر اينكه بشر براى خدا حدى نميداند.

امام طحاوى مى نويسد: الله از حدود، غايات، اركان، اعضاء و ادوات برتر است. و جهات ششگانه بر او حاوى نيستند، چنانكه بر ساير مخلوقات حاوى هستند.

مو لانا ميگويد:
اين جهان محدود، آن خود بى حد است
حد كجا آنجا كه وصف ايزد است

الله تعالىٰ ضد، يعنى منازع و ممانع در افعالش ندارد و براى او شريكى نيست، چنانكه مى فرمايد:
فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَندَادًا (بقره ٢٢)
ترجمه: پس شركايى براى خدا قرار ندهيد.